ISBN 978-605-81727-0-8

Büyük Çaplı Damar Vaskülitleri (Dev Hücreli Arterit)

Yayın Tarihi : 11 Temmuz, 2019

Didem Erdem 1, Tuncay Duruöz 1

1Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon AD, Romatoloji BD, İstanbul


Özet Tam Metin PDF

Özet:

Dev hücreli arterit, büyük ve orta arterleri etkileyen inflamatuar bir vaskülopatidir. Özellikle temporal arter gibi karotid arterin ekstrakraniyal dalları olmak üzere aort ve onun majör dallarını tutar. Dev hücreli arteritin vasküler komponenti granülomatöz arteritin sonucudur. Bu tutulum, orta çaplı arterlerde intima hiperplazisi, luminal oklüzyon ve iskemiye neden olur. Aortik duvarda inflamasyon, anevrizma formasyonuna neden olan yapısal hasar oluşturabilir. İnsidansı yaşla artar ve 70-80 yaş grubunda pik yapar. Dev hücreli arterit kadınlarda erkeklerden daha sıktır. En yüksek insidans oranları İskandinav ülkelerinde görülür. Dev hücreli arterit spektrumu, klasik kraniyal arterit, ekstrakraniyal arterit (büyük damar arteriti), sistemik inflamatuar sendrom ve polimiyalji romatika dâhil olmak üzere farklı subtipleri kapsar. Dev hücreli arteriti yüzeyel temporal, oksipital, oftalmik ve posterior siliyer arterler gibi karotid arterlerin dallarını tutar ve yeni başlayan baş ağrısı, skalp hassasiyeti, çene kladikasyosu, inme (özellikle posterior dolaşımda), görme bozukluğu ve/veya kalıcı görme kaybı gibi iskemik bulgular oluşturur. Yeni başlangıçlı baş ağrısı veya önceki baş ağrısının paterninin değişmesi en sık semptomdur ve hastaların %60’ından fazlasında görülür. Dev hücreli arteritin en ciddi komplikasyonlarından biri olan görme kaybı vakaların %15-20’sinde görülür. Görme kaybı ani ve ağrısızdır, parsiyel veya komplet, unilateral veya bilateral olabilir ve genellikle irreversibldır. En sık nedeni, anterior iskemik optik nöropatidir. Büyük damar vasküliti, kraniyal arteritin progresyonu ile veya dev hücreli arteritin ayrı bir alt tipi olarak ortaya çıkabilir. Aort anevrizması, aort diseksiyonu veya üst ekstremitede büyük arterlerin stenozu olarak görülebilir. Subklavyen, aksiller ve brakiyal arterlerin stenozu hastaların yaklaşık %10-15’inde görülür. Aortik ark sendromuna yol açarak üst ekstremite kladikasyosuna neden olur. Asimetrik kan basıncı ölçümleri, bilateral azalmış veya alınamayan nabız ve üfürüm saptanabilir. Aort tutulumu hastaların %10-15’inde görülür ve genellikle klinik olarak sessizdir. Torasik aorta abdominal aortadan daha sık tutulur. Klinik sonuçları aort diseksiyonu, anevrizma rüptürü ve aort kapak yetmezliğidir. Polimiyalji romatika, dev hücreli arteritte en sık görülen kas-iskelet sistemi belirtisidir, hastaların yaklaşık %40’ında ortaya çıkar. Dev hücreli arterit için spesifik kan tetkiki yoktur.


Anahtar Kelimeler:

Dev hücreli arterit, Etiyopatogenez, Tanı, Ayırıcı tanı, Tedavi, Prognoz