ISBN 978-605-81727-0-8

Ankilozan Spondilit/Aksiyel Spondiloartritlerde Tedavi

Yayın Tarihi : 07 Ağustos, 2018

Hatice Bodur 1, Fatma Gül Yurdakul 2

1Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon AD
2Sağlık Bilimleri Üniversitesi Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kliniği, Ankara


Özet Tam Metin PDF

Özet:

Spondiloartrit; aksiyel iskelet tutulumu, periferik artrit, entezit, daktilit, akut anterior üveit, psöriyazis veya inflamatuar barsak hastalığı gibi ortak klinik ve genetik özellikleri olan bir grup hastalığı tanımlayan ortak bir terimdir. Aksiyel spondiloartrit başlıca omurga ve/veya sakroiliak eklem tutulumuyla karakterizedir. Aksiyel spondiloartritte tedavi hedefleri; ağrı, tutukluk ve hâlsizlik gibi semptomların giderilmesini, en iyi fonksiyonel kapasitenin sürdürülmesini, spinal hastalığın komplikasyonlarının (fleksiyon kontraktürleri ve dorsal kifoz artışı) azaltılmasını, ekstra-spinal ve ekstra-artiküler komorbiditelerin (üveit, aort kapağı yetmezliği gibi) en aza indirgenmesini içermelidir.

Aksiyel spondiloartritli hastaların ideal tedavisinde nonfarmakolojik ve farmakolojik yöntemler birlikte kullanılmalıdır. Nonfarmakolojik tedavinin en önemli kısmını egzersizler oluşturmakla birlikte hastanın bilgilendirilmesi, uyumun motivasyonu ve sigaranın bırakılması da bu kapsamda yer alır.

Farmakolojik tedaviler: Nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar, tüm semptomatik aksiyel spondiloartrit hastalarında kontrendike olmadıkça ilk basamaktır ve tedavinin temel taşı olarak düşünülür. Nonsteroidal antinflamatuar ilaç tedavisine rağmen hâlen aktif olan hastalar diğer tedavilere adaydır. En az iki farklı nonsteroidal antiinflamatuar ilaçtan her biri en az iki hafta süreyle ve kontrendikasyon olmadıkça önerilen maksimum antiinflamatuar dozda kullanılmasına karşın hastalığın aktif olması, intolerans veya yan etki gelişimi bu kapsamdadır.

Aksiyel spondiloartrit tedavisinde analjeziklerin rolü sınırlıdır. Parasetamol ve opioid gibi analjezikler, etkinliklerini değerlendiren formal çalışmalar olmasa da nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlara intolerans, kontrendikasyon olması veya yetersizlik hâlinde ağrı kontrolünde kullanılabilir.

Romatoid artrit ve sistemik lupus eritematozus gibi diğer romatizmal hastalıkların aksine ankilozan spondilit tedavisinde sistemik glukokortikoidlerin önemli bir rolü yoktur. Kas-iskelet sisteminin lokal inflamasyonlarına yönelik, periferik artrit ve entezitlere glukokortikoid enjeksiyonları önerilir.

Sentetik hastalık modifiye edici ilaçların kullanımı sınırlıdır. Uluslararası Spondiloartrit Çalışma Grubu/Avrupa Romatizma Birliği aksiyel spondiloartrit tedavi kılavuzunda, normal koşullarda sadece aksiyel tutulumu olan hastalara konvansiyonel sentetik hastalık modifiye edici ilaç tedavisi önerilmemiştir. Periferik artriti olan hastalarda sülfasalazin önerilmiştir.

Günümüzde spondiloartrit tedavisinde biyolojik ajanlar yeni bir çığır açmış ve önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Bu ilaçlar, hastaların önemli bir bölümünde semptom ve bulgularda hızla düzelme ve akut inflamasyonda azalma sağlarlar.

Biyolojik tedaviye aday olgularda aktif hastalığın tanımlanmasında ASDAS>2,1 veya BASDAI>4 şeklinde iki seçenek bulunur. ASDAS’ın inflamatuar süreci daha iyi yansıttığı bilinmekle birlikte, hastalık aktivitesini belirlerken hekimin görüşü de oldukça önemlidir. Klinik, laboratuvar (C-reaktif protein) ve manyetik rezonans görüntüleme bulguları ile aktif hastalık kararı verilmelidir.

Günümüzde aksiyel spondiloartrit için onay almış altı tane tümör nekrozis faktör-alfa (TNF-α) bloke edici ajan; infliksimab, etanercept, adalimumab, golimumab, sertolizumab pegol ve CTP-13 vardır. Ankilozan spondilitte biyolojik tedaviler üzerine yapılan meta-analizlerde; anti-TNF tedavilerin karşılaştırmalı etkinliklerinde fark olmadığı, aynı zamanda güvenlik profillerinin (enjeksiyon yeri reaksiyonu, enfeksiyon, ciddi enfeksiyon, yan etkiye bağlı ilaç kesilmesi oranları) benzer olduğu görülmüştür.

2016 yılında, piyasaya farklı bir etki yolağı olan interlökin-17 inhibisyonu yapan biyolojik hastalık modifiye edici ilaç (sekukinumab) eklenmiştir. Etkinlik, emniyet ve çeşitli endikasyonlarla ilgili aksiyel spondiloartritteki TNF-α bloker deneyimi daha fazladır. Bu nedenle güncel uygulamada ilk olarak TNF blokerleri ile başlanması önerilmektedir.

TNF-α blokeri kullanan hastalarda yanıtsızlık, yan etki veya intolerans nedeni ile ikinci bir TNF inhibitörüne geçiş bildirilmiştir. TNF inhibitörlerinin değiştirilmesinin yararlı olduğu ve yan etkilerin de artmadığı gösterilmiştir.

Tedavi hedefine ulaşmak için ulusal ve uluslararası rehberlerin izlenmesi önerilir.


Anahtar Kelimeler:

Ankilozan spondilit, Nonsteroidal antiinflamatuar ilaç, Tümör nekrozis faktör-alfa