ISBN 978-605-81727-0-8
Eklem kıkırdağı, kondrositler ve ara maddesi olan kıkırdak matriksten oluşmaktadır.
Kıkırdak matriksin ana bileşenleri, çapraz köprüler yapan proteinlerle kuvvetlendirilmiş Tip II ve Tip VI kollajen lif ağları ve büyük bir proteoglikan molekülü olan agrekandır.
Kollajen ağı kıkırdağın tensil gücünü, agrekan ise kıkırdağın kompresyona direncini sağlar.
Kıkırdağın özelleşmiş hücreleri olan kondrositler, ekstraselüler matriksin yapımı ve yıkımını düşük döngü hızında idame ettirir.
Erişkin eklem kondrositleri; damar ve sinir desteği olmayan, düşük oksijen basıncında yaşamını sürdüren nonmitotik hücrelerdir.
Kondrositler, hücre yüzeylerinde bulunan integrinler, anneksinler ve CD44 aracılığıyla spesifik matriks komponentleri ile etkileşim hâlindedirler.
Travma ve inflamasyonda katabolik ve anabolik faktörlere yanıt olarak kondrositin metabolik aktivitesi artar.
Kondrositi etkileyen anabolik faktörler transforming büyüme faktörü beta-1/kemik morfogenetik proteinleri ailesi ve insülin benzeri büyüme faktörü-1’i içermektedir. Katabolik faktörler ise interlökin (IL)-1, tümör nekrozis faktör-alfa, IL-17 ve IL-18 gibi proinflamatuar sitokinlerdir. Bu sitokinler matriks metalloproteinaz ve agrekanazlar gibi matriksi yıkan proteinazların sentezini uyarırken, matriks protein sentezini inhibe ederler.
Erişkin kondrositleri, yaygın kıkırdak hasarının etkin tamiri için düşük kapasiteye sahiptir. Bu tamir kapasitesi yaşlanmayla birlikte daha da düşer; kondrositin sentez aktivitesi azalır; daha küçük ve daha farklı agrekan molekülleri, daha az işlevsel bağlantı proteinleri sentezlenir. Ayrıca yaşlanmayla birlikte matriksin kalitesi, hücrenin sağkalımı ve anabolik faktörlere yanıtları da azalır.
Eklem kıkırdağı, Kondrosit, Kollajen, Matriks, Agrekan
Bölümü
