Psöriatik Artrit

Özet:

Psöriyatik artrit (PsA); aksiyel tutulum, periferik artrit, entezit, daktilit, cilt ve tırnak tutulumu ile karakterize, heterojen ve potansiyel olarak ciddi sakatlığa neden olabilen kronik bir hastalıktır. Günümüzde PsA tanı ve tedavisine yönelik en güvenilir ve günlük kullanımla en iyi örtüşen bilgi, saygın kuruluşlarca yayımlanan sınıflandırma kriterleri, kanıta dayalı uluslararası tedavi önerileri/kılavuzları (EULAR, GRAPPA) veya bazı ülkelerin (İtalya, İspanya, Türkiye) ulusal tedavi önerilerinden edinilebilmektedir. En son 2018 yılında ülkemizde TRASD tarafından saygın hekimlerin (fiziyatrist, romatolog ve immünolog) ortak katılımı ile PsA ile ilgili ilk kanıta dayalı tedavi önerileri oluşturulmuştur. PsA tedavi planı, hastalık aktivitesi, yapısal hasar, ekstraartiküler bulgular, tedavi etkinliği, maliyeti, önceki tedaviler ve eşlik eden komorbid durumlar dikkate alınarak hasta ve hekimin ortak kararıyla bireysel olarak düzenlenmelidir. PsA tedavisinde temel amaç, etkin bir şekilde inflamasyonu kontrol ederek yapısal hasarın önlenmesi, fonksiyonların iyileştirilmesi, sosyal hayata katılımın sağlanması ve sağlık ile ilişkili yaşam kalitesinin en üst düzeye çıkarılmasıdır. PsA’lı hastaların tedavisi, farmakolojik ve nonfarmakolojik tedavi yöntemlerini içermelidir. Nonfarmakolojik tedavi yöntemleri arasında hasta eğitimi, sigarayı bırakma, kilo kontrolü, bireyselleştirilmiş egzersiz, iş-uğraşı terapisi ve fizyoterapi ile rehabilitasyon uygulamaları yer almaktadır. Farmakolojik tedavide ise günümüz pratiğinde tümör nekrozis faktör inhibitörleri (TNFi) konvansiyonel tedaviye yetersiz yanıtı olan aktif periferik artrit ya da periferik artrit dışı tutulumların (entezit, daktilit, psöriyazis, inflamatuar bağırsak hastalığı, tırnak, aksiyel tutulum,) tedavisinde birinci sırada yer alan bDMARD’tır. TNFi’ye yetersiz yanıt veya uygun olmadığı durumlarda interlökin (IL)-12/23 (ustekinumab) ve IL-17 (sekukinumab) yolaklarını hedef alan yeni terapötik ajanlar; abatasept, fosfodiesteraz-4 inhibitörü (apremilast) veya JAK inhibitörleri (tofasitinib) tercih edilebilir. Bir bDMARD’a yetersiz yanıt alındığında aynı ya da farklı etki mekanizmalı diğer bDMARD’a geçiş yapılmalıdır. PsA için alternatif tedavi seçenekleri üzerinde çalışılan ve umut vadeden ilaçlar arasında anti-IL-6 (tosilizumab), T-hücre modülatörleri (alefasept, abatasept, efalizumab, itolizumab) ve B hücre baskılayıcı tedavi (rituksimab) yer almaktadır

Anahtar Kelimeler:

Psöriyatik artrit, Etiyopatogenez, Klinik, Tanı, Tedavi ve tedavi hedefleri, Nüks insidansı