Kemiğin Fizyolojisi

Özet:

Kemik, mineralize kollajen çatısı olan, özelleşmiş, canlı ve dinamik bir bağ dokusu şeklidir. Kemik dokunun esas hücreleri olan osteoblast ve osteoklastlar mineralize olmuş kemik matriksteki lakünaların içinde bulunurlar. Kemiğin %25’inden daha fazlası, organik matriksin ise %90’ı kollajendir. Kollajen osteoblastların esas ürünü olup, osteoblastlar ve fibroblastlar tarafından sentezlenir. Kemik matriks çoğunlukla Tip I kollajen, eser miktarda Tip III ve V ve “fibril-associated collagens with interrupted triple helices” kollajenleri içerir. Kemikteki kalsiyum, hidroksiapatit kristalleri şeklinde bulunur. Bu kristallerin çevresi, içinde kalsiyum ve fosfat iyonlarının bulunduğu ince bir su tabakası ile kaplıdır. Kemik, hücre dışı kalsiyum ile osteoklastların aracılık ettiği rezorpsiyon ve yüzey tabakasındaki difüzyonel değişim yoluyla dinamik bir denge içindedir. Kemiğin yeniden yapılanması doğumdan önce başlar ve yaşam boyu devam eder. Kemik yeniden yapılanma ünitesi, eski kemiğin rezorpsiyonu ve yeni kemik yapımını sağlayan osteoklast ve osteoblast hücre gruplarının sıkıca eşleşmesinden oluşmuştur. Kemiğin yeniden yapılanması sessiz dönem, aktivasyon, rezorpsiyon (yıkım), reversal (dönüş) ve formasyon (yapım) fazlarından oluşur. Kemik yapımı ile yıkımı arasındaki dengenin sağlanması için osteoklastlar ile osteoblastlar arasındaki iletişimde ve osteoblast kökenli iki proteinin [reseptör aktivatör nükleer faktör-kappa B ligand (RANKL) ve osteoprotegerin (OPG)] önemli rolleri vardır. OPG/ RANKL oranının kemik kütlesini belirleyen esas faktör olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kemik fizyolojisi, Osteoblast, Osteoklast, Kemik yeniden yapılanması, Osteoprotegerin, RANKL