ISBN 978-605-81727-0-8

Romatizmal Hastalıklarda Terapötik Egzersizler

Yayın Tarihi : 08 Mart, 2019

Sibel Ünsal Delialioğlu 1

1Sağlık Bilimleri Üniversitesi Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi, Ankara


Özet Tam Metin PDF

Özet:

Romatizmal hastalıklarda inflamasyon, eklemlerin yapı ve fonksiyonunu değiştirerek ağrıya, hareket kısıtlılığına, kuvvet ve dayanıklılığın (endurans) azalmasına yol açabilir. Kronik inflamasyon kardiyovasküler hastalıklar açısından bağımsız bir risk faktörüdür ve aerobik kapasiteyi olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle, romatizmal hastalıkların rehabilitasyonunda terapötik egzersizler programın en önemli bileşenlerinden birini oluşturmaktadır. Bu hasta gruplarında uygulanacak egzersiz programlarının amaçları; eklem hareket açıklığının korunması ya da artırılması, kasların güçlendirilmesi, statik ve dinamik dayanıklılığın artırılması, eklemlerin biyomekanik olarak daha iyi fonksiyon kazanması, kemik mineralizasyonunun artırılması, aerobik kapasitenin artırılması, dolayısıyla hastanın genel iyilik ve fonksiyonel durumunun düzeltilmesidir.

Romatizmal hastalığı olan bir hastaya egzersiz programı reçete edilmeden önce kapsamlı bir değerlendirme yapılması gereklidir. Hastalığın evresi, hastalık aktivitesi, eklem hasarının şiddeti, deformitelerin varlığı, hastalığa bağlı sistemik tutulumun olup olmadığı, komorbiditeler, hastanın egzersiz programından beklentileri, sosyokültürel düzeyi ve ilgi alanları göz önünde bulundurulmalıdır. Planlanan egzersiz programı periyodik olarak gözden geçirilmeli, hastalık aktivitesi ve eklemlerin durumuna göre egzersiz programı gerektiğinde yeniden düzenlenmelidir. Terapötik egzersizler genel olarak, üç grupta sınıflandırılabilir: 1) Eklem hareket açıklığı ve germe egzersizleri, 2) Güçlendirme (dirençli) egzersizleri, 3) Aerobik (dayanıklılık) egzersizler. Otoimmün romatolojik hastalıklarda inflamasyonun neden olduğu fizyopatolojik kaskada baktığımızda, lokal ve sistemik inflamasyon sonucu; kas-iskelet sistemi ve kardiyovasküler sistemin etkilendiğini görüyoruz. Bu nedenle, “İnflamatuar otoimmün hastalıklarda egzersizin antiinflamatuar etkisi var mıdır?”, “Egzersizle fizyopatolojik kaskad içerisinde proinflamatuar sitokinler azalır mı?” soruları gündeme gelmektedir. Bu konuda yapılan çalışmalardan elde edilen verilere göre, egzersizin antiinflamatuar etkisi üzerine kanıtların artmakta olduğu görülmektedir. Bu nedenle son yıllarda romatizmal hastalıklarda egzersiz reçetesinde aerobik egzersizlere daha fazla yer verilmeye başlanmıştır. Çünkü egzersizin; inflamasyonu azaltarak otoimmün romatolojik hastalıklarda klinik sonuçlara olumlu etkiler sağlayacağı ve uzun dönemde farmakolojik tedavilerin oluşturacağı yan etkileri de azaltacağına dair teorik modeller geliştirilmiştir. Aerobik ve güçlendirme egzersizlerinin; eski yıllarda düşünüldüğünün aksine, uygun şekilde ve uygun yöntemle yapıldığında romatizmal hastalıklarda hastalık aktivitesinde alevlenmeye yol açmadığı, eklem ve kıkırdakta hasarı artırmadığı gösterilmiştir. Sonuç olarak, romatizmal hastalıkların tedavisinde farmakolojik tedavilerdeki hızlı gelişmelere rağmen egzersizler hâlen tedavinin önemli bir parametresidir.


Anahtar Kelimeler:

Egzersiz, Romatolojik hastalıklar, İnflamasyon